(بەبهانە تخریب گورستان بداق سلطان مهاباد)
شاهو حسینی
آثار باستانی و تاریخی قبل از آنکه سرمایەای مادی برای هر ملتی بە حساب بیایند یک سرمایە معنوی و علی‌الخصوص یک سرمایە ذهنی برای هر ملتی به شمار می‌روند. در واقع آنها ریشه بود ذهنی و حلقە اتصال امروز به گذشتە و تفسیر چیستی و چگون بودگی امروز ملتهاست. بەعبارتی بهتر آثار باستانی و تاریخی جهان تمدنی و مدنیت ملتهای امروزی در گذشته می‌باشد، کە ترسیم‌گر خط سیر تحول و حرکت از گذشته به امروز است. شاید هیچ چیز به اندازه آثار باستانی و تاریخی معرف هویت یک ملت در گذشته نمی‌تواند باشد. یعنی گذشته اساس و پایه هویت امروزی ملتهاست. از نظر محققان بدون شک مهمترین ارزش و اهمیت آثارباستانی و تاریخی ارزش هویتی آنها می‌باشد. ارزش هویتی این آثار در واقع مبین پیوندهای ذهنی، روحی و عاطفی امروزی هر جامعەای با گذشته می‌باشد. مهمترین عناصر این پیوند اتفاقات حماسی، میراثهای فرهنگی و ارزشی، افسانەها، شخصیت‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی هستند، که به تداوم دریافتهای جامعه شکل‌می‌بخشد. در واقع این آثار تبلور حافظه گروهی یک ملت می‌باشد، یعنی بخشی از حافظه هر ملتی محسوب می‌شوند و خلاء آنها موجب خلاء در فهم حال نیز می‌‌گردد.
ارزش فرهنگی آثار تاریخی
آثار تاریخی بەجای ماندە از گذشتە بدون شک یک میراث فرهنگی ارزشمند و ذی‌قیمت هستند، زیرا آیینە تمام‌نمای نگاه فرهنگی و ذهنیت فرهنگی گذشتگان می‌باشد، این آثار ذخایر ارزشمند فرهنگی همچون نمادها، هنجارها و ارزشهای هر جامعەای را درخود دارد و از طریق پژوهش در آنها و فهم آنها می‌توان ریشە بسیاری از نمادها، هنجارها و ارزشها را درک کرد. می‌توان بە سرچشمەهای ظهور ارزشها، هنجارها و پدیدارهای دیگر فرهنگی واقف شد و از این طریق عناصر شکل‌گیری یک ذهن مستقل و یک خود سوبژە را از طریق بازخوانی و فهم گذشتە از طریق آثار بجای ماندە در جامعە نمایان کرد، در واقع گذشتە و روایتی مستقل از گذشتە بەمثابە تاریخ حلقە واسط ارتباط فرد در چارچوب ملت در جوامع مدرن است، انسان مدرن از طریق استحصال ارزشها، هنجارها و نمادها در گذشتە خود و فرم‌دادن بە روایتی تاریخی از گذشتە خود کە آثار تاریخی در آن نقشی غیرقابل انکار دارد، پایەهای یک اجتماع نو و مدرن را بەنام ملت شکل‌دادە و فرد در درون این فرم نوین اجتماعی از طریق ارزشها و هنجارهای نوین کە ریشە در گذشتە تاریخی دارد جامعەپذیر می‌شود. بەعبارتی دیگر قدمت فرهنگی، بود فرهنگی و هویت فرهنگی هر ملتی از طریق آثار تاریخی آن ملت بازشناختە می‌شود. می‌توان گفت کە آثار تاریخی یک شجرەنامە فرهنگی برای هر ملتی است، کە مسیر ظهور، گسترش و تکامل هر ملتی را می‌نمایاند.
