"تورکیاهەڵبژاردنی پێش وەختی پارڵمانی و یەکگرتوویی کۆنسێرواتیسمی ئایینی و نەتەوەیی"

شاهۆ حوسێنی

رەوتی مووتڵەقی دەست بەسەر  دەسەڵات داگرتن لە دوایین هەڵبژاردنی پارڵمانی تورکیا لە ساڵی ٢٠١٥ بە هاتنی ه.د.پ تووشێ کێشە و قیران بوو، هەرچەند لە دەوری دووهەم دیسان بە هۆی هێژمۆنی دەسەڵات، ساختەچێتی، گوشار خستنە سەر لایەنە سەربەخۆکان و دەست بردن لەئاکامی هەڵبژاردن، ئاکەپە توانی ببێتەوە بە زۆرینەی پارڵمان. بەڵام ئەو جارە ئاڵوگۆڕێکانی تورکیای پاش شێوە کۆدەتا و هێرشی نیزامی-داگیرکارانە بۆسەر عەفرین بەستێنێکی بەرفراوانی بۆ ئەردۆغان رەخساند تا بەرەو مووتڵەق کردنی دەسەڵات هەنگاو بنێت، ئەردۆغان ئەمجارە بەڵام لەگەڵ دەوڵەت باغچەلی کە نوێنەری رەوتی ناسیونال-کۆنسێرواتی تورکیایە لەچوارچێوەی بەرەیەکی سیاسی بەرەو هەڵبژاردن دەچن، لە راستی دا ئەردۆغان وەک نوێنەری بەرەی ئایینی- کۆنسێروات و باغچەلی وەک نوێنەری بەرەی ناسیونال- کۆنسێروات بەتەمای کۆدەتای یەکجارین لە دەسەڵاتی سیاسی دا و وێدەچێت لە دواییش دا بە لە مەیدان بەدەر کردنی رەوتی دەوڵەت باغچەلی، ئەردۆغان خۆی ببێتە نوێنەری گشتی سێ کووچکەی ئایین، ناسیونالیسم و کۆنسێرواتیسمی تورکیا و دەسەڵاتی مووتڵەق بەدەستەوە بگرێت. بێ گومان ئەردۆغان باش تێ‌گەیوە کە رەوتی ناسیونال- کۆنسیرواتی باخچەلی ناتوانێ هەرەشەیەکی ئەوتۆ بێت بۆ رەوتی بەمووتڵەق کردنی دەسەڵات لەلایەن ئەردۆغانەوە، بەڵام جەهەپە و هەدەپە دەتوانن هەرەشەیەکی گەورە بن و بەشی هەرە زۆری دەنگی خاکستری کۆمەڵگا بۆلای خۆیان رابکێشن، بەڵام لەمەیدان بەدەر کردن یان سڕ کردنی ئەو دوو رەوتە دەتوانێت خێرایی تانکەکانی ئەردۆغان بەرەو کاخی دەسەڵاتی مووتڵەق زیاتر بکات، بێ گومان ئەدرۆغان بە لەمەیدان بەدەر کردنی رەوتی گوڵەن وەک گەورەترین هەڕەشەی ئاشکرا وشاراوە بە دژ دەسەڵاتەکەی، کاری  بۆ ڕوبەڕوو بوونەوە لەگەڵ لایەنەکانی تر ئاسان‌تر بۆتەوە. ئەوەی حاشا هەڵنەگرە، تایبەتی مەدنی کۆنسێرواتی کۆمەڵگای تورکیایە، تورکیا لەگەڵ ئەوەدا ماوەیەکی زۆرە لە پێوەندێکی راستەوخۆ لەگەڵ رۆژئاوا دایە و لە هەڵبژاردنی پێشوو سیگناڵی بەهێزی دەنگی خاکستری دەرکەوت، بەڵام بەو حاڵەش توێخێکی سەخت و بەردینی هەیە کە ئەو دەپارێزێت لەهەرجۆرە ئاڵوگۆرێکی بەرۆژ، رادیکاڵ و بەردەوام،  بەوپێیەش کۆمەڵگای تورکیا کۆمەڵگایەکی تەواو کۆنسێرواتە. کە بەربەرەکانی دەکات لەگەڵ هەرجۆرە رەوتێکی ئاڵوگورخوازانە.