ژئوپلتیک‌ و استراتژی؛ زمینەهای تقابل میان ایران و اسرائیل

 

(تبارشناسی جنگی فراتر از انتقام)

 شاهو حسینی

 

بدون‌تردید آنچە میان ایران و اسرائیل می‌گذرد فراتر از یک انتقام است، فراتر از تلاشها برای گرفتن انتقام خون چند فرمانده نظامی، دبیرکل یا شخصیت بالای چند سازمان و گروه شبەنظامی. اگرچە حملە بە سفارت ایران در سوریە، هدف قراردادن اسماعیل هنیە در تهران و سیدحسن نصرالله دبیرکل حزب‌اللە چند فرمانده برجسته سپاه در بیروت عامل تسریع در تقابل مستقیم ایران و اسرائیل بود. اما بدون تردید رقابت ژئوپولتیکی و تقابل ایدئولوژیک در این تقابل نقش برجسته‌تری دارند. برخلاف امروز، در دوران حکومت پهلوی، ایران دومین کشور مسلمان پس از ترکیه بود که اسرائیل را بە رسمیت شناخت و با آن روابط دیپلماتیک برقرار کرد، این در حالی بود کە اعراب در جنگ و تقابل نظامی بر سر مسالە فلسطین با اسرائیل بە سر می‌بردند. ظهور جمهوری اسلامی در خاورمیانه به عنوان یک حکومت فوندامنتال شیعی با مشخصه ضدیت با غرب و یهود اما خیلی زود جای مناسبت دیپلماتیک با اسرائیل را بە تقابل و خشونت داد. در اسرائیل اما با این موضوع بەسردی پرداختە می‌شد، تا زمان روی کارآمدن اسحاق رابین در دهە نود میلادی، در کنار علل متفاوت‌گستردە، اما او شاید برای دورکردن گروههای فلسطینی از ایران و گستردەتر از آن برای جلوگیری از نفوذ ایران و ایجاد تهدید در دورن مرزهای اسرائیل جهت تهدید امنیت ملی اسرائیل خودگردانی فلسطینیها را در اسلو بەرسمیت شناخت. همچنین در دورە نخست‌وزیری او بود کە پیمان صلح با اردن بە امضاء رسید و مناسبات اسرائیل با بسیاری از کشورهای عربی عادی شد، در واقع رابین بەاین ترتیب در جهت از میان برداشتن شکل‌گیری محیط تهدید علیە امنیت بین‌المللی اسرائیل بود، شاید او با تیزبینی شاهد تحرکات تهدید آمیز ایران درلبنان و سوریە بود. زمانی‌کە آمریکا در جنگ خلیج صدام را از کویت بیرون راند، برای کردها مدار ٣٦ درجه تعیین شد و کردستان بە نوعی از عراق به صورت دوفاکتو جدا گردید، این روند موجب حذف حکومت صدام از مناسبات قدرت و تقابل در خاورمیانە از یک سو با ایران و از سوی دیگر با اسرائیل گردید، یعنی اگر عراق بەنوعی حائل میان ایران و اسرائیل در خط مقدم نبرد با اسرائیل بود، با حذف او ایران از طریق نفوذ در عراق و دسترسی آسان‌تر به سوریه بەخط مقدم تقابل با اسرائیل تبدیل شد. دو رخداد مهم در ایران اسرائیل را نسبت بە ایران حساس‌تر نمود، نخست پردەبرداشتن از برنامە اتمی ایران توسط سازمان مجاهدین خلق در دورە خاتمی بود و رخداد دوم لفاظیها و حملات گستردە محموداحمدی‌نژاد بە اسرائیل کە در دوران ریاست جمهوری او تخاصم میان ایران و اسرائیل را عمیق‌تر گردید.

ژئوپلتیک‌و استراتژی بەمثابە عامل تقابل ایران‌و اسرائیل

تلاشهای ایران از طریق دو گروە عمدە در جنگ نیابتی با اسرائیل جهت تاثیرگذاری بر امنیت ملی و امنیت بین‌المللی موجب به بازاندیشی نگاه اسرائیل بە خاورمیانە و حضور موثرتر و گستردەتر شد. این روند بەخصوص از دوران ریاست جمهوری باراک اوباما کە مرکز ثقل سیاست خارجی آمریکا را از خاورمیانە بە شرق دور آسیا و مشخصا دریای چین و جزیرە تایوان منتقل نمود، آشکارتر گردید. ایران از طریق کودتای حماس در غزه و بیرون راندن فتح از آنجا بەنوعی در داخل ژئوپلتیک اسرائیل بە تهدیدی علیه امنیت ملی اسرائیل از طریق ترور، حملە علیه شهروندان مدنی و اهداف مدنی برای ایجاد ناامنی تبدیل شد، همزمان نیز در شمال و از طریق مرز مشترک اسرائیل با لبنان، حزب اللە از طریق موشک پرانی، نفوذ بە داخل اسرائیل از طری تونلها جهت ترور و ربودن نظامیان و شهروندان مدنی اسرائیلی اقداماتش مکمل تهدیدات حماس برای خدشه بە امنیت ملی اسرائیل بود. در فراسوی مرزهای اسرائیل نیز، ایران از طریق گسترش هژمونی در عراق و ایجاد گروهای تروریستی شبەنظامی، کودتا در یمن و قبضە قدرت توسط گروە تروریستی حوثی‌و تلاش برای کشاندن پای چین بە خاورمیانە در صدد تلاش برای ایجاد تهدید علیە امنیت بین‌المللی اسرائیل بود.

اسرائیل اما برای مقابله با این تهدیدات از یک سو در مرزهای خویش به تقابل با حماس و حزب‌الله پرداخته و در فراسوی مرزهای خود، در تلاش برای معماری نوین ژئوپلتیکی از طریق ایجاد پیمان ابراهیم با کشورهای عربی در ساحل خلیج فارس و همسایه ایران بود. در واقع در حوزە ژئوپلتیک اسرائیل از طریق پیمان منطقەای با کشورهای عرب حاشیە خلیج، مصر، اردن، مراکش، یونان و قبرس در صدد ایجاد یک سیستم پایدار و قوی از روابط با این کشورهاست تا تلاشهای استراتژیک ایران برای هژمونی مطلق در خاومریانە را خنثی نمایند.

عمدە تلاشهای اسرائیل برای خنثی‌سازی تلاشها و استراژیهای ایران در خاورمیانە بەغیر از تقابل نظامی با حماس و حزب‌الله، تلاشهایی دیپلماتیک بود، اما حملە ٧ اکتبر ٢٠٢٣ حماس بە اسرائیل از یک سو و کشاندن پای چین بە محیط امنیتی خاورمیانە توسط ایران در نقش میانجی برای ایجاد وحدت میان حماس، فتح و دیگر گروههای فلسطینی جهت ایجاد یک دولت مشترک در غزه و کرانە باختری کە می‌توانست منجر بە شکل‌گیری تهدیدی گسترده و پایدار علیه اسرائیل بشود، اسرائیل را بەسوی از میان برداشتن اسماعیل هنیه در تهران و بەعنوان میهمان مراسم تحلیف رئیس‌جمهور ایران سوق داد، این عملیات در واقع یک پیام آشکار، خشن و محکم بود برای چین و ایران کە اسرائیل به هیچ تهدیدی علیه امنیت بین‌المللی خود با اغماض برخورد نمی‌کند. در واقع هنیە بەعنوان شخصیت محوری فلسطینی این وحدت و ایران بەعنوان بازیگر این وحدت فلسطینی مورد هدف اسرائیل قرار گرفتند. ایران نیز کە استراتژی امنیتی او برای فرم دادن بە یک محیط امنیتی جدید در خاورمیانە از طریق حذف اسرائیل با شکست روبەرو شدە بود، علیه تلاشهای اسرائیل ناچار بە پاسخگویی مستقیم نظامی شد و بە این ترتیب جنگ نیابتی ایران و اسرائیل تبدیل بە جنگ و تقابل مستقیم نظامی شدە کە هر روز انتظار می‌رود گستردەتر گردد. خاورمیانە شاید ملتهب‌ترین روزهای خود را سپری می‌کند، جایی کە اسرائیل هیچ تهدیدی علیه امنیت خویش را برنتابیدە و جمهوری اسلامی بنیادگرا نیز بەناچار متخاصم‌تر و مصمم‌تر از گذشته در تلاش برای محو اسرائیل از صفحە روزگار است.

 

منبع: روزنامەکوردستان شمارە ٨٨١

پێوەندی ئەزموون و سەربەخۆیی

 

شاهۆ حوسێنی

فیشتە لەسەر ئەو باوەڕەیە کە مرۆڤ وەک بوونێکی خاوەن عەقڵێکی سنووردار هیچ شتێک جگە لە ئەزموونی نیە، لەڕاستی‌دا ئەزموون گەوهەر، کاکڵ و مایەی هزر و ئەندێشەکانی لەخۆدەگەرێت، ئەزموونەکانن کە سەرچاوەکانی ئاگایی و تێگەیشتنن و بەکورتی دەشێ بگوترێ کە ئەوەی پێ‌دەگوترێ عەقڵ شتێک نیە جگە پێکهاتەی ئەزموونەکان و ئەزموون‌کراوەکان. لە ئەندێشە فیشتەدا دوو دیاردەی "ئەزموون" و "عەقڵ" دەوری سەرەکی و گەوهەری دەبینن، بەبێ ئەزموون لەلایەک هیچ عەقڵ، ئەندێشە و ئاگاییەک بوونی نیە و لەلایەکی‌تر هیچ ئەزموونێکی دەرەکی ناتوانێ عەقڵ، ئەندێشە و ئاگایی ڕەسەن بەرهەم بهێنێت.

عەقڵ، ئاگایی و ئەندێشەی سیاسی پاش کۆماری کوردستان، بەرهەمی ئەزموونی مرۆڤی کورد و کوردستانی نیە، پێکهاتەیەکی بەرهەم‌هاتوو لە ئەزموونی ئۆرتۆدۆکسی، ئایینی و ئێرانییە.

ئەزموون وەک دیاردە لە هەناوی خۆی‌دا سەربەخۆیی پەروەردە دەکات، ئەزموون یانی ئەو دیاردە و بەرهەمەی کە سنوورێکی دیاری‌کراوی هەیە، ژینگەیەکی بەرهەم‌هاتووی ڕەسەن و دووپات نەبوویە، ڕەسەنی خودی خودە، کەوابێ گەوهەری سەربەخۆیی لەهەناوی ئەزموون‌دا قەڵبەزە ئەدات. ئێمەی کورد پێویستیمان بە ئەزموونی کوردانەیە، هیچ ئەزموونیکی دەرەکی ناتوانێ ڕەسەن بێت بۆ کورد و کوردستان، ئەم ئەزموونە ڕەسەن و کوردانەیە لە هەناوی خۆی‌دا عەقڵی کوردانە، ئاگایی و ئەندێشە کوردانە و بان‌تر لەوان سەربەخۆیی کوردانە بەرهەم دەهێنێت

دیمانە لەتەک کوردستان میدیا (ماڵپەڕی ناوەندی حیزبی دێمۆکراتی کوردستانی ئێران)

شاهۆ حوسێنی: کۆمەڵگەی کوردستان دەتوانێ بنیادنەر، هەڵگر و پەرەپێدەری دیسکۆرسی ئازادیخوازانە بێت

ئاماژە:  شاهۆ حوسێنی، چاودێری سیاسی لە دیمانەیەکدا لەگەڵ کوردستان‌مێدیا باس لەوە دەکات کە ئیسڕائیل بە کوشتنی ئیسماعیل هەنیە، حەسەن نەسڕوڵڵا و زۆر لە فەرماندەرانی نیزامیی ئێران لە ڕاستیدا بەم شێوەیە پەیامێکی ڕوونیدا بە تاران و بە پێکەن داوە کە هیچ نەزمێکی ئەمنییەتی بەدژ ئەهوەنی ئیسڕائیل لە ڕۆژهەڵاتی ناڤین جێگیر نابێت. ناوبراو پێوەندیدار بە دۆخی کورد لە هاوکێشەکانی ئێستای ڕۆژهەڵاتی نێوەڕاست تیشکی خستە سەر ئەوە کە ئێمە پێویستیمان بەهێزی کوردی و کوردستانی بەهێزی زەینی هەیە تا بە پشتیوانی ئەو بتوانین ڕووبەڕووی دژبەران بینەوە، ئەمەش بەر لە هەموو هێزێکی سیاسی، ئەرکی بیرمەند و ڕووناکبیری کوردە کە هێزی سیاسی کوردی بەهۆی هێژمۆنی پێویستە مەجالی بۆ بڕەخسێنێت.

درێژەی دیمانەکە دەتوانن لەم لینکەڕا بخوێننەوە:

https://kurdistanmedia.com/so/news/2024/10/126

مێژووی کورد

 جگە لە مێژووی کورد هیچ مێژوویەک لە ئێران بوونی نیە

دیمانەی سپیدار

 بەبۆنەی دووهەم ساڵوەگەڕی شۆڕشی ژینا لە دیمانە لەتەک سپیدارا ئاماژەم بە ئەزموون و تایبەت‌مەندێکانی بزاڤی ژیان وەک بزاڤێکی کۆمەڵایەتی-جێندەری کردوە

بەبۆنەی دووهەمین ساڵوەگەڕی بزاڤی ژینا

 دیمانە: شاهۆ حوسێنی

بزاڤی ژینا بەر لەوەکە دەرکەوتەیەکی سەرشەقام بێت و وەک شۆڕشێک لەسەر شەقام دەربکەوێت، ئاڵوگۆڕیەک و شۆڕشێکی زەینی و مەعریفی بوو لە هەناو و زەینی ژن وەک بوون و ئەگزیستێنسێکی پەراوێزخراو، بەرهەم‌هاتوو و شووناس بۆ داڕێژڕاو لەناوی ئایدۆلۆژی فۆندامێنتالی ئایینی و پیاوسالارانەی حاکم بەسەر ئێران‌دا. لەڕاستی‌دا ژیان بوو بە قوقنەسێک کە بە سووتان و مەرگی خۆی ژیانێکی نوێ و بوونێکی نوێی لە ژن بەرهەم‌هێناوە، دیارە خەباتی ژن لە ئێران و کوردستان مێژوویەک و ئەزموونێکی درێژەی هەیە، بەڵام ژینا چەخماخەی تەقینەوە و دەرکەوتنی جەماوەری ئاڵوگۆڕیەکی ڕادیکاڵ و بنەڕەتی لە زەینی ژن‌دا بوو. ژینا قەیرانی ژنی لە تەنیشت قەیرانەکانیهتری کۆمەڵگای ئێرانی دەرخست و بەم شیوەیە ساحەتێک بە ساحەتەکانی‌تری قەیران لەئێران زیاد بوو و ئەمەش بە فەڕزی پڕۆسە بوونی شۆڕش، خشتێک بەپێکهاتەی ئاڵوگۆڕی لە ئێران زیادکرا و بینای شۆڕش بۆ گۆڕینی دەسەڵاتی کۆماری ئیسلامی بە تایبەتی و دیکتاتۆڕییەت بەگستی وەک کلتوور و ئایدە بەرەو کەماڵ هەڵکشا.

کوردبوون، کوردستانی‌بوون

 

مرۆڤ وەک خاوەن و لەخۆگری دووتایبەت‌مەندی گشتیە، یەکەم گەوهەر واتە ئەو دیاردە ڕواڵەتیانەیە کە لەژیگەی مادی پێی‌گەویشتوە، دووهەم تایبەت‌مەندی هەستیە کە بەپێچەوانە دیاردە ڕواڵەتێکان زەینی و مێتافیزیکیە، بەشێک لەم تایبەت‌مەندیە شووناسی مرۆڤ یان تاکە، واتە مرۆڤ چ فام و تێگەیشتنێکی لەخۆی هەیە و لەچوارچێوەیەکی زەینی‌دا خۆی پێناسە دەکات، بۆ وێنە تاکی کورد یان مرۆڤی کورد وەک هەموو مرۆڤەکانی‌تر خاوەنی گەوهەرێکە کە هاوشێوەی مرۆڤ و تاکەکانی‌ترە، بەڵام لەهەستی‌دا و لەشووناس‌دا جیاواز دەبێتەوە بەهۆی ئاوڵناوی "کورد"، ئیتر ئا لێرەڕا لە گەوهەرەکانی‌تر جیا دەبێتەوە دێتەناو چوارچێوەیەکی تایبەتی خۆی، کەوابێ دەشێ بگوترێ کە کوردبوون بۆ تاک و مرۆڤی کورد تایبەت‌مەندێکی تاکی واتە فەردیە کە لەبەرامبەر هەستێکانی‌تر خۆی تیا دەردەخات.

بەڵام کوردستانی‌بوون دیاردە و فۆڕمسیونێکی زەینی و مەعریفی بان کورد‌بوونە، بەهۆی ئەوەکە مرۆڤ لەپاش هەستی فەردی، دێتە ناو هەستی و بوونێکی بان‌تاکی کە بنەماڵەیە و دواتریش دێتە ناو هەستی و بوونێکی‌ بان‌تر کە چینە و توێژە، ئینجا هەستی سیاسی، بەڵام مێتا هەستی و بوونێکی وەک بان هەموو هەستێکانی کە مرۆڤ ئەزموونی‌دەکات، هەستی نەتەوەییە کە وەک جەغزێکی گشتگیر هەموو هەستێکانی‌تر لەخۆدەگرێت و تاکەکان، چینەکان و جێندەرکان لێک کۆ دەکاتەوە، واتە بان هەموو هەستیە تاکێکان، جێندەرێکان، چینێکان، سیاسێکانە و هەموو ئەم هەستیانە لەناو جەغزی هەستی نەتەوەیی‌دا بوونیان دەوام پەیدا دەکات و مانا پەیدا دەکەن. کوردستانی‌بوون بۆ تاکی کورد تەکامول و بەکەماڵ گەیشتنی کوردبوونە و لەڕاستی‌دا هەستی نەتەوەیی تاکی کوردە.